مقایسه و بررسی دسترس پذیری فیزیکی کتابها در حوزه های علوم و علوم انسانیˆاجتماعی در دانشگاه فردوسی مشهد

پژوهش حاضر با استفاده از روش پیشمایشی به منظور بررسی نرخ دسترس پذیری فیزیکی کتابها، عوامل موثر بر موجو نبودن و مدت زمان بازیابی آنها از مجموعه های موجود در کتابخانه های دانشکده ای دانشگاه فردوسی انجام شده است . هدف ، مقایسه دسترس پذیری فیزیکی کتابها در حوزه های علوم و علوم انسانیˆاجتماعی بوده است . نمونه ای شامل 560 کتاب از کتابخانه های دانشکده های قفسه نیمه بسته دانشگاه فردوسی شامل ادبیات ، الهیات ، تربیت بدنی، علوم اداری، علوم تربیتی، علوم ریاضی و کشاورزی انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها شامل دو سیاهه بود که یکی از آن مشخصات 280 کتابی بود که به روش نمونه گیری تصادفی نظام یافته از رف برگه هر کتابخانه برگزیده شد و سیاهه دیگر مشصات 280 کتابی بود که از میان خواستهای خود دانشجویان برگرفته شد. هر کدام از سیاهه ها دارای دو قسمت بود. در قسمت اول اطلاعات کتابشناختی کتابها آورده شد و در قسمت دوم زمان میان در خواست کتاب و دریافت آن، وضعیت موجود بودن یا نبودن و عوامل موثر بر موجود نبودن هر کتاب ثبت شد. نیمی از کتابهای برگزیده از رف برگه (1/4 کل نمونه) توسط خود پژوهشگر مورد جستجو قرار گرفت و نتایج یادداشت شد و سایر کتابها (3/4 کل نمونه) با اعلام دانشجو و توسط کارکنان میز امانت بازیابی شده است . در تحلیل داده ها از فرمول رضامندی کانتور، آزمون t و f و x2 استفاده شده است . احتمال زضامندی 81 درصد و نرخ "موجود بودن، کتابها، 90/5 درصد در کل دانشگاه بدست آمد. نتایج نشان داد دسترس پذیری فیزیکی کتابها در کلیه کتابخانه ها در مقایسه با آنچه که در تحقیقات دیگر به ویژه در خارج از ایران گزارش شده است (50-65 درصد) از وضعیت نسبتا مطلوبی برخوردار است . دسترس پذیری فیزیکی به کتابها میان حوزه های علوم و علوم انسانیˆاجتماعی تفاوت معنی داری ندارد ولی زمان دسترسی بهکتابها در حوزه های علوم به طور معناداری از حوزه های علوم انسانیˆاجتماعی کمتر است . عامل دسترس ناپذیری کتابها بیشتر در امانت بودن کتابهاست (55/45 درصد). سایر عوامل عمده دستری پذیری به ترتیب عبارتند از کتابدار (14/54 درصد)، اشتباه دانشجو (9/04 درصد)، اشتباه قفسه آرایی (5/45 درصد). از پنج فرضیه تحقیق چهار مورد رد و یک مورد تایید شد.